Ontslag in de proeftijd is iets dat regelmatig voorkomt. Logisch, want de proeftijd is immers bedoeld als proef. Een mismatch tussen een nieuwe werknemer en de werkomgeving kan zo worden voorkomen. Dit is de reden dat werkgevers vaak een proeftijdbeding opnemen in een arbeidsovereenkomst. Wat als partijen toch niet verder willen samenwerken? Is het dan zonder meer mogelijk de arbeidsovereenkomst per direct te beëindigen?
Mocht de werkgever of werknemer zo zijn bedenkingen bij de keuze hebben en niet verder willen samenwerken, dan is het zonder meer mogelijk de arbeidsovereenkomst per direct te beëindigen binnen de rechtmatige proeftijd. Ontslag tijdens uw proeftijd is altijd mogelijk. Ook als u ziek of zwanger bent. De werkgever hoeft geen reden voor het ontslag op te geven en hij hoeft geen rekening te houden met een opzegtermijn.
Hierboven sprak ik over een rechtmatige proeftijd. Wanneer is de proeftijd eigenlijk geldig aangegaan? Wanneer u in de proeftijd wordt ontslagen hoeft dat echter niet per se in te houden dat er niets meer te doen is tegen dat ontslag. Er zijn drie mogelijkheden die gebruikt kunnen worden om het ontslag in de proeftijd aan te vechten.
1. Misbruik van bevoegdheid
Een beroep op misbruik van bevoegdheid houdt in dat de werkgever misbruik maakt van zijn bevoegdheid om ontslag in de proeftijd te geven. De werknemer kan de rechter dan om een schadevergoeding vragen of om het ontslag terug te draaien. Het zal echter voor de werknemer niet makkelijk zijn om misbruik hard te maken. Wie zegt dat de opgegeven reden de werkelijke reden is? Als de werkgever slim is, dan geeft hij het ontslag in de proeftijd om welke andere reden dan ook.
2. Niet in acht nemen goed werkgeverschap bij ontslag in proeftijd
Bij het ontslag in de proeftijd is het tevens van belang dat de werkgever het goed werkgeverschap in acht neemt. Dat houdt in, dat hij zich moet gedragen als een goed werkgever. Voorbeelden zijn een passend salaris uit te betalen, scholingsplicht, de werk-privébalans te ondersteunen en een veilige werkomgeving te bieden. Doet de werkgever dat niet, dan kan dat, zeker indien hij formele beginselen van goed ondernemerschap niet in acht neemt, ervoor zorgen dat hij schadevergoeding moet betalen. Aangezien het goed werkgeverschap buiten het ontslagrecht valt en ook geen aanleiding geeft om te denken dat het ontslag ongeldig kan worden verklaard, gaat het enkel om schadevergoeding.
3. Ontslag in proeftijd ongeldig door ongeldige proeftijd termijn
Het zou zo kunnen zijn dat het ontslag in de proeftijd ongeldig is doordat de proeftijd op zichzelf ongeldig is. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer er voor een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd een proeftijd is opgenomen van 3 maanden. Zoals onderstaand zien we dat dit niet rechtsgeldig is, de proeftijd mag maximaal 2 maanden zijn en een cao mag hier niet van afwijken.
Wanneer de proeftijd ongeldig is, betekent het dat er helemaal geen proeftijd is overeengekomen. Dan moeten de normale ontslagprocedures gevolgd worden.
De wet over een geldige proeftijd
- De proeftijd moet voor beide partijen gelijk zijn (niet voor de werknemer langer dan voor de werkgever bijvoorbeeld);
- De proeftijd moet schriftelijk zijn overeengekomen (mag ook bijvoorbeeld via een huisreglement waarnaar verwezen wordt in de arbeidsovereenkomst);
- De proeftijd mag niet langer zijn dan toegestaan. In juridisch jargon wordt de proeftijd ook wel de “ijzeren proeftijd” genoemd. Opschorting van de proefperiode van twee maanden in de situatie dat de werknemer één maand ziek is geweest, waardoor de effectiviteit van de proeftijd lager was is nimmer mogelijk. De Hoge Raad houdt strikt vast aan de in de wet bepaalde termijnen. Hierbij geldt het uitgangspunt dat de proefperiode begint te lopen vanaf het moment van feitelijke aanvang van de dienstbetrekking.
Hoelang uw proeftijd duurt hangt af van wat voor contract u heeft:
Ontslag in de proeftijd – Conclusie
Ontslagen worden in de proeftijd is vervelend, zeker omdat het lastig aan te vechten is. De hoofdregel is immers dat ontslag in de proeftijd gewoon mogelijk is. Toch is het mogelijk om met bovenstaande drie opties, het ontslag in de proeftijd aan te vechten. Dat kan ongeldigheid van het ontslag opleveren of een schadevergoedingsplicht van de werkgever.
Mocht u als werknemer twijfelen aan het rechtmatig ontslag in de proeftijd en wilt u hier zekerheid over? Neem dan contact op via onze website.